Polski Ład – o co w tym wszystkim chodzi?

1 października 2021 r. Sejm uchwalił tzw. Polski Ład. Projekt społeczno-gospodarczy, dotyczący szerokich zmian wprowadzanych przede wszystkim w podatkach dochodowych i zasadach opłacania składek na ubezpieczenie zdrowotne. Nowe przepisy dotyczą też innych obszarów związanych z biznesem – VAT, ordynacji podatkowej, prawa przedsiębiorców, prawa egzekucyjnego i in. Poniżej skrót wybranych zmian dotyczących przede wszystkim przedsiębiorców przygotowany przez Monikę Włodarczyk, właścicielkę Biura RachunkowoFinansowego z Nowej Soli.

Część zmian oceniana jest pozytywnie (np. wyższy próg skali podatkowej, wyższa kwota wolna od podatku, nowe ulgi skierowane do rodziców albo pracujących osób
w wieku emerytalnym). Część regulacji – skierowanych głównie do przedsiębiorców – ma jednak charakter fiskalny. Przykładem są przepisy o ukrytej dywidendzie, minimalnym podatku CIT lub zakaz amortyzacji nieruchomości mieszkalnych. Gorącym tematem jest podwyższenie kwoty składki na ubezpieczenie zdrowotne przedsiębiorców. Zakaz odliczenia składki na ubezpieczenie zdrowotne od podatku będzie się wiązał ze wzrostem obciążeń dla niektórych podatników. Wprowadza się również szereg ulg dla biznesu np. ulgę na robotyzację i in.

I. Ubezpieczenia zdrowotne

1. Nowe zasady ustalenia podstawy naliczenia składek na ubezpieczenie zdrowotne.

Od 2022 roku to rzeczywisty dochód będzie podstawą wymiaru składki dla przedsiębiorców opłacających podatek dochodowy według skali podatkowej, podatek liniowy, czyli 19 proc. PIT oraz podatek dochodowy z kwalifikowanych praw własności intelektualnej (art. 30ca ustawy PIT).

Wysokość składki zdrowotnej dla osób rozliczających się według skali podatkowej nie ulegnie zmianie – będzie to 9% od dochodu, bez możliwości odliczenia jej części od podatku. Zmieni się natomiast wysokość składki dla firm rozliczających się w sposób uproszczony, czyli tych, które wybiorą podatek liniowy 19%, ryczałt lub kartę podatkową. Rozliczający się podatkiem liniowym zapłacą 4,9% dochodu (minimum 270 zł na miesiąc). W przypadku osób rozliczających się podatkiem zryczałtowanym zostaną ustawione progi: dla firm o rocznych przychodach do 60 tys. zł będzie to 9% od 60% przeciętnego wynagrodzenia; dla firm o przychodach między 60 tys. zł a 300 tys. zł – od 100% przeciętnego wynagrodzenia (ponad 500 zł), zaś dla firm o przychodach ponad 300 tys. zł – od 180% przeciętnego wynagrodzenia (ok. 1 tys zł). Przy rozliczających się kartą podatkową składka zdrowotna będzie liczona nie od średniego wynagrodzenia, ale od minimalnego wynagrodzenia (będzie ona wynosić 270 zł).

2. Obowiązki sprawozdawcze względem ZUS przy ubezpieczeniu przedsiębiorcy

Obowiązek składania w ZUS comiesięcznej deklaracji o osiągniętym dochodzie ciążyć będzie na każdym przedsiębiorcy, który zobowiązany jest do opłacania składki zdrowotnej uzależnionej od dochodu firmy. Nowe, comiesięczne deklaracje składać zatem będą musiały wszystkie te osoby prowadzące działalność gospodarczą, które rozliczają podatek liniowy, jak również te, które opłacają PIT na podstawie skali podatkowej.

3. Nowy system rozliczenia składek i ich korekty w przypadku ubezpieczenia przedsiębiorcy

W trakcie roku trzeba będzie płacić składkę zdrowotną od dochodu ustalonego narastająco jako różnica między przychodem a kosztami uzyskania przychodów. Przy czym podstawa wymiaru składki za dany miesiąc nie będzie mogła być niższa od minimalnego wynagrodzenia obowiązującego od 1 stycznia danego roku.

Roczne rozliczenie składki na ubezpieczenie zdrowotne będzie następować po zakończeniu roku. Jeśli suma wpłaconych składek na ubezpieczenie zdrowotne za poszczególne miesiące roku będzie wyższa od rocznej składki ustalonej od rocznej podstawy, to ubezpieczonemu będzie przysługiwał zwrot różnicy (konieczny będzie wniosek).

U osób współpracujących z przedsiębiorcami podstawą wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne będzie kwota przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw w IV kw. roku poprzedniego, włącznie z wypłatami z zysku. Ogłasza ją prezes Głównego Urzędu Statystycznego w Monitorze Polski.

Zmiany dotyczą również terminów wpłat na składki na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne dla różnych podmiotów – nowy termin wpłaty składek zdrowotnych i społecznych będzie 20-go następnego miesiąca.

Nowa zasada dotyczyć będzie wszystkich firm nieposiadających osobowości prawnej, a więc m.in. wszystkich osób prowadzących jednoosobowe działalności gospodarcze. Z kolei płatnicy posiadający osobowość prawną (m.in. spółki z o.o. oraz spółki akcyjne) zobowiązane będą do opłacania składek ZUS do 15. dnia miesiąca.

4. Rozszerzenie zakresu podlegania ubezpieczeniom zdrowotnym

Obecnie pełnienie funkcji członka zarządu lub prezesa zarządu nie jest tytułem do ubezpieczeń społecznych i zdrowotnych. Powyższe ulegnie zmianie w przypadku wejścia w życie art. 15 uchwalonej ustawy nowelizacyjnej. Warto dodać, że zmiany będą dotyczyły również dochodów członków zarządów spółek nie tylko polskich, ale i zagranicznych, o ile dana osoba podlega polskiemu ustawodawstwu w zakresie ubezpieczeń społecznych.

Obowiązkowi opłacania składki zdrowotnej podlegać będą wyłącznie osoby pełniące funkcje na podstawie powołania, które otrzymują z tego tytułu wynagrodzenie. Osoby pełniące te funkcje bez wynagrodzenia nie będą objęte obowiązkowym ubezpieczeniem zdrowotnym.

II. Podatek PIT

1. Nowa skala podatkowa i kwota wolna od podatku. Zasady odliczenia kwoty zmniejszającej podatek

Kwota wolna od podatku w wysokości 30 000 PLN zostanie wprowadzona dla wszystkich podatników rozliczających dochody według skali progresywnej, w tym dla przedsiębiorców (przy czym brak kwoty wolnej dla przedsiębiorców rozliczających się podatkiem liniowym). Obecnie kwota wolna progresywnie maleje i nie obejmuje już osób z dochodem powyżej 127 000 PLN rocznie. Wprowadzona zmiana będzie miała także wpływ na kwotę zmniejszającą podatek. Aktualnie kwota zmniejszająca podatek wynosi 43,76 zł/m-c. Jeśli planowane zmiany wejdą w życie kwota ta wyniesie 425 zł/m-c. Stawka 32% będzie obowiązywać od dochodów powyżej 120 000 PLN rocznie. Obecnie jest to 85 528 PLN. Po zmianie, do podstawy obliczenia podatku nieprzekraczającej 120 000 zł stosowana będzie stawka podatku w wysokości 17%. Dopiero do nadwyżki ponad tę kwotę podatek będzie obliczany według stawki 32%.

2. Zakaz odliczenia składek na ubezpieczenie zdrowotne

Obecnie składka zdrowotna jest w większości odliczana od podatku dochodowego (odliczenie w wysokości 7,75% podstawy obliczania). W wyniku planowanych zmian zostanie wprowadzony brak prawa do odliczenia od podatku jakiejkolwiek części składki zdrowotnej niezależnie od formy opodatkowania.

3. Sprzedaż rzeczy ruchomych wykupionych po zakończeniu leasingu – zasady określenia przychodu z działalności gospodarczej i przepisy przejściowe

Od stycznia 2022 roku przedsiębiorca chcący wykupić auto, a następnie przenieść go do majątku prywatnego a następnie sprzedać, zobowiązany będzie do zapłaty zarówno podatku dochodowego jak i podatku VAT. Nowe przepisy wydłużają również dotychczas obowiązujący okres, w którym sprzedaż auta jest obciążona podatkami – z 6 miesięcy do aż 5 lat (licząc od roku, po którym została opłacona ostatnia rata). Jednakże przedsiębiorca, który wykupi auto z leasingu do majątku prywatnego najpóźniej do dnia 31 grudnia, a następnie sprzeda je po sześciu miesiącach – uniknie konieczności zapłaty podatku.

4. Najem prywatny opodatkowany tylko ryczałtem ewidencjonowanym – od 1 stycznia 2023 r.

Nowelizacja przewiduje likwidację możliwości opodatkowania przychodów uzyskiwanych z najmu na zasadach ogólnych (z wyjątkiem sytuacji gdy takie przychody są uzyskiwane w ramach pozarolniczej działalności gospodarczej). Najem indywidualny będzie opodatkowany wyłącznie w ramach ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych (stawka 8,5% dla przychodów poniżej 100 000 PLN rocznie oraz 12,5% od nadwyżki ponad 100 000 PLN). Wprowadzona zmiana uniemożliwiłaby zmniejszenie podstawy opodatkowania o koszty związane z posiadanym lokalem mieszkalnym, tj. amortyzacją, odsetkami od kredytu, kosztami mediów, zakupem wyposażenia, remontem itp.

Jednocześnie odsunięto – do 1 stycznia 2023 r., wprowadzenie powyższych zmian w rozliczaniu najmu mieszkań i budynków. Według przyjętej poprawki, podatnicy w 2022 roku będą mogli jeszcze stosować obecne zasady opodatkowania (zasady ogólne).

5. Nowe ulgi podatkowe

• Symultaniczna ulga IP BOX i B+R
  W obecnym stanie prawnym nie jest możliwe równoczesne stosowanie ulgi B+R oraz preferencyjnej stawki IP Box w stosunku do jednego (tego samego) dochodu. Ustawa przewiduje wprowadzenie regulacji umożliwiającej podatnikowi osiągającemu dochody z kwalifikowanych IP i opodatkowującemu je preferencyjną 5% stawką podatkową, korzystanie jednocześnie z odliczenia w ramach ulgi B+R.
• Ulga na prototyp
  Rozwiązanie to skierowane jest do tych podatników, którzy w wyniku prowadzonych prac badawczo-rozwojowych wytworzyli nowy produkt i obejmie koszty ponoszone na etapie produkcji próbnej takiego produktu, a także koszty wprowadzenia w celu sprzedaży na rynek nowego produktu.
• Ulga na robotyzację
  Ulga na robotyzację funkcjonować będzie na kształt podobny do już obowiązującej ulgi na badania i rozwój. Celem wprowadzanej ulgi jest zmniejszenie obciążeń podatkowych w wyniku zakupu fabrycznie nowych robotów przemysłowych oraz oprogramowania i rzeczy niezbędnych do obsługi tych robotów. Podatnikowi, prowadzącemu działalność przemysłową (produkcyjną), będzie przysługiwać prawo do odliczenia od podstawy opodatkowania kosztów, które już wcześniej zostały zaliczone do kosztów uzyskania przychodów. Dodatkowe odliczenie nie będzie mogło przekroczyć 50% wysokości kosztów.
• Ulga na zatrudnienie innowacyjnych pracowników
  Ustawa przewiduje wprowadzenie rozwiązania, zgodnie z którym podatnik będący płatnikiem, który prowadzi działalność B+R będzie mógł odliczyć od zaliczek na podatek dochodowy oraz zryczałtowanego podatku dochodowego, potrącanych z dochodów (przychodów) osób fizycznych zatrudnionych u niego na podstawie umowy o pracę lub umów cywilno-prawnych, czy też praw autorskich, koszty kwalifikowane, których nie odliczył od swojego dochodu w zeznaniu rocznym w ramach odliczenia ulgi B+R, ponieważ poniósł stratę albo wysokość dochodu była niższa od kwoty przysługujących mu odliczeń.
• Ulga na terminal płatniczy
  Ustawa przewiduje wprowadzenie ulgi dla podatników, którzy ponieśli wydatki na nabycie terminala płatniczego oraz wydatki związane z obsługą transakcji płatniczych przy użyciu terminala płatniczego. Wydatki z tego tytułu podatnicy będą mogli odliczyć od podstawy obliczenia podatku zarówno w przypadku korzystania z opodatkowania na ogólnych zasadach według skali podatkowej jak i według jednolitej 19% stawki podatku.
  Ulga została ograniczona kwotowo. W roku podatkowym podatnik będzie mógł odliczyć od podstawy obliczenia podatku maksymalnie 1000 zł, a w przypadku podatników, którzy zgodnie z przepisami ustawy o podatku od towarów i usług są zwolnieni z obowiązku rejestrowania przychodów przy użyciu kas rejestrujących odliczeniu będzie podlegała maksymalnie kwota 2500 zł w roku podatkowym. Prawo do ulgi będzie przysługiwało wyłącznie w odniesieniu do wydatków poniesionych w roku podatkowym, w którym podatnik zapewnił możliwość przyjmowania płatności za pośrednictwem terminala i wydatków poniesionych w roku bezpośrednio po nim następującym. Oznacza to, że podatnik będzie miał prawo do ulgi przez dwa lata podatkowe.

Ponadto zostały wprowadzone jeszcze inne ulgi, do których opisu przekazuję poniżej link. Są to:

• Ulga na CSR
• Ulga IPO
• Ulga dla podatników inwestujących w alternatywne spółki inwestycyjne
• Ulga konsolidacyjna

https://www.pit.pl/aktualnosci/pakiet-ulg-dla-firmw-ramach-nowego-ladu-w-konsultacjach-co-zyskajaprzedsiebiorcy-1005687

III. Podatek CIT

W podatku CIT również Nowy Ład wprowadza zmiany. Dotyczą one:

1. CIT-15J dla nowych spółek jawnych.

2. Zasady wyznaczania rezydencji podatkowej podmiotów w Polsce.

3. Zmiany dla podatkowych grup kapitałowych.

4. Zmiany dotyczące specjalnego funduszu inwestycyjnego.

5. Zmiany w określeniu limitu kosztów finansowania dłużnego – art. 15c.

6. Uchylenia art. 15e i reguły przejściowe w tym zakresie.

7. Nowe wyłączenia z kosztów podatkowych:
Polski Ład przewiduje wyłączenie z kosztów uzyskania spółki tzw. ukrytej dywidendy, tj. wynagrodzenia wypłacone podmiotowi powiązanemu, jeżeli:

• wysokość tych kosztów lub termin ich poniesienia w jakikolwiek sposób są uzależnione od osiągnięcia zysku przez podatnika lub wysokości tego zysku, lub
• racjonalnie działający podatnik nie poniósłby takich kosztów lub mógłby ponieść niższe koszty w przypadku wykonania porównywalnego świadczenia przez podmiot niepowiązany z podatnikiem, lub
• koszty te obejmują wynagrodzenie za prawo do korzystania z aktywów, które stanowiły własność lub współwłasność wspólnika (akcjonariusza) lub podmiotu powiązanego ze wspólnikiem (akcjonariuszem) przed utworzeniem podatnika.Pkt 2 i 3 nie stosuje się w przypadku, gdy suma poniesionych w roku podatkowym przez podatnika kosztów stanowiących ukrytą dywidendę na podstawie tych przepisów, jest niższa niż kwota zysku brutto w rozumieniu przepisów o rachunkowości, uzyskanego w roku obrotowym, w którym koszty te zostały uwzględnione w wyniku finansowym podatnika.Regulacje dot. ukrytej dywidendy obowiązywać mają od 1 stycznia 2023 r. Jeżeli spółka nie zatrudnia pracowników ani zleceniobiorców, a usługi są świadczone przez udziałowca bez wynagrodzenia otrzymywanego od spółki, po stronie spółki może powstać przychód z nieodpłatnych świadczeń w wysokości ich wartości rynkowej.

8. Podatek od przerzuconych dochodów – nowy art. 24aa.

Zgodnie z art. 24aa ust. 2 ustawy o CIT, za przerzucone dochody mają zostać uznane określone koszty poniesione bezpośrednio lub pośrednio na rzecz podmiotu powiązanego ze spółką stanowiące należność tego podmiotu, jeżeli:

1) faktycznie zapłacony podatek dochodowy przez ten podmiot powiązany za rok, w którym otrzymał należność, w państwie jego siedziby, zarządu, zarejestrowania lub położenia jest niższy o co najmniej 25% niż kwota podatku dochodowego, który byłby od niego należny, gdyby dochody tego podmiotu zostały opodatkowane
z zastosowaniem 19% stawki podatku, przy czym przez podatek faktycznie zapłacony rozumie się podatek niepodlegający zwrotowi lub odliczeniu w jakiejkolwiek formie, w tym na rzecz innego podmiotu, oraz

2) koszty te:

• podlegające zaliczeniu w jakiejkolwiek formie do kosztów uzyskania przychodów, odliczeniu od dochodu, podstawy opodatkowania lub od podatku tego podmiotu powiązanego, lub
• wypłacane przez ten podmiot powiązany w formie dywidendy lub innych przychodów z udziału w zyskach osób prawnych za rok, w którym otrzymał należność
• stanowiły co najmniej 50% wartości uzyskanych przez ten podmiot przychodów określonych zgodnie z przepisami o podatku dochodowym lub zgodnie z przepisami o rachunkowości.

9. Minimalny podatek dochodowy – nowy art. 24ca.

Zmiany związane z Polskim Ładem przewidują objęcie nowym minimalnym podatkiem dochodowym podmiotów podlegających CIT oraz Podatkowych Grup Kapitałowych, których udział dochodów w przychodach (innych niż z zysków kapitałowych) wynosić będzie mniej niż 1% lub które poniosą stratę za dany rok podatkowy.

10. Opodatkowanie spółek holdingowych.

11. Zmiany w estońskim CIT.

IV. Zmiany w PIT i CIT dotyczące przedsiębiorców

1. Uproszczenie w korekcie cen transferowych.
2. Zmiany w zakresie zasad sporządzani dokumentacji podatkowych i informacji o cenach transferowych.
3. Ograniczenie amortyzacji w spółkach nieruchomościowych.
4. Zakaz amortyzacji nieruchomości mieszkalnych – od 1 stycznia 2023 r.
5. Zbycie udziałów spółki powstałej z przekształcenia spółki osobowej.
6. Zmniejszenie udziału kapitałowego w spółce osobowej.
7. Przyjmowanie płatności od konsumentów – obowiązek płatności bezgotówkowych i sankcyjne przychody podatkowe.
8. Obowiązek przesyłania do urzędu skarbowego ksiąg podatkowych i ksiąg rachunkowych oraz ewidencji środków trwałych – od 1 stycznia 2023 r.
9. Kopie certyfikatów rezydencji podatkowej.
10. Zmiany w rozliczeniu podatku u źródła.

V. Zmiany w podatkach ryczałtowych

Ustawa wprowadza obniżenie stawki ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych dla osób wykonujących określone zawody medyczne do 14% oraz dla niektórych przychodów związanych ze świadczeniem wskazanych usług w obszarze IT do 12% (wcześniej 15%). Od 1 stycznia 2022 roku nie będzie możliwy wybór opodatkowania w formie karty podatkowej. Firmy rozliczające się na tej podstawie będą mogły jednak kontynuować ten sposób rozliczania.

VI. Nielegalne zatrudnienie i ukrywanie wynagrodzeń

W celu przeciwdziałania zatrudniania „na czarno” oraz nieujawniania części wynagrodzenia ustawa zawiera propozycję przypisania pracodawcy za każdy miesiąc nielegalnego zatrudnienia przychodu w wysokości równowartości minimalnego wynagrodzenia za pracę oraz wyłączenie z kosztów uzyskania przychodów wypłaconego wynagrodzenia z tytułu nielegalnego zatrudnienia oraz wynagrodzenia wypłaconego „pod stołem”.

Wśród wielu zmian w przepisach podatkowych przewidzianych w ramach programu Polski Ład ustawa zakłada również wprowadzenie szeregu zmian w podatku VAT, takich jak:

• możliwość wspólnego rozliczania się przez kilku podatników tzw. „Grupy VAT”,
• zmianę w zakresie wiążących informacji stawkowych (WIS),
• zmiany w postaci opcji opodatkowania usług finansowych,
• szybki zwrot VAT dla określonych podatników.

Zmiany podatkowe w ramach Polskiego Ładu wejdą w życie 1 stycznia 2022 r. 29 października, Sejm odrzucił poprawkę Senatu dotyczącą wydłużenia okresu vacatio legis o rok, czyli do stycznia 2023 r. Przypomnijmy, że Senat zakończył prace nad poprawkami 28 października, a kolejnego dnia w ekspresowym tempie zajął się nimi Sejm. W ciągu dnia sejmowa Komisja Finansów Publicznych zarekomendowała odrzucenie prawie wszystkich poprawek do ustaw podatkowych tworzących Polski Ład, które zaproponował Senat. Oznacza to, że największa od 30 lat zmiana prawa podatkowego wejdzie w życie już od nowego roku.

Monika Włodarczyk