Projekt ustawy o zmianie Kodeksu Spółek Handlowych przewiduje m.in. istotną zmianę zasad odpowiedzialności członków zarządu i rad nadzorczych. Proponowane zmiany zmierzają do ograniczenia odpowiedzialności za szkodę powstałą po stronie spółki. Co ulegnie zmianie?
Obecnie trwają prace legislacyjne nad rządowym projektem ustawy o zmianie Kodeksu Spółek Handlowych oraz niektórych innych ustaw. Założeniem nowelizacji jest wprowadzenie do polskiego ustawodawstwa tzw. prawa holdingowego oraz zwiększenie efektywności rad nadzorczych spółek kapitałowych. Jedną z ciekawszych zmian jest wprowadzenie zasady biznesowej oceny sytuacji (ang. Business Judgement Rule), mającej zastosowanie w przypadku ustalania zasad odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną spółce przez członków zarządu i rad nadzorczych.
Naruszenie konkretnej normy prawnej
Obecnie o pociągnięciu członka organu do odpowiedzialności decyduje formalne naruszenie konkretnej normy prawnej. Na skutek rozwoju rzecznictwa Sądu Najwyższego reguła ta zaczęła ewoluować w kierunku dopuszczalności pociągnięcia do odpowiedzialności członków organów spółki również na wypadek braku zachowania staranności wynikającej z zawodowego charakteru ich odpowiedzialności (np. Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 24.07.2014r. w sprawie II CSK 627/13).
Zwiększone rygory czy łatwiejsze podejmowanie decyzji?
Planowana zmiana zasad odpowiedzialności członków zarządu i rad nadzorczych za szkodę wyrządzoną spółce ma sprowadzać się do oparcia ich odpowiedzialności na tzw. zasadzie biznesowej oceny sytuacji (ang. Business Judgement Rule). Intencją ustawodawcy jest wyłączenie odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną spółce wskutek decyzji organów, które okazały się błędne, o ile były one podejmowane w granicach uzasadnionego ryzyka biznesowego w oparciu o adekwatne do okoliczności informacje.
Zasada biznesowej oceny sytuacji znajdzie odzwierciedlenie w treści art. 293 § 3 KSH, zgodnie z którym członek zarządu i rady nadzorczej nie narusza obowiązku dołożenia staranności wynikającej z zawodowego charakteru działalności, jeżeli postępując w sposób lojalny wobec spółki, działa w granicach uzasadnionego ryzyka gospodarczego, w tym na podstawie informacji, analiz i opinii, które powinny być w danych okolicznościach uwzględnione przy dokonywaniu starannej oceny.
Nowe reguły ustalenia odpowiedzialności członków organów spółek kapitałowych pozwolą na wyłączenie odpowiedzialności za wyrządzoną szkodę na skutek podjętych decyzji, o ile ich podjęcie nastąpiło w granicach uzasadnionego ryzyka w oparciu o adekwatne informacje. Oznacza to, że działanie członków organów spółki nie będzie oceniane przez pryzmat rezultatów. Istota oceny będzie sprowadzała się do oceny trybu podejmowania decyzji – na moment podejmowania decyzji i okoliczności temu towarzyszących.
Ekspertyza ponad wszystko
Ustawodawca dopuszcza na szeroką skalę możliwość pomyłek biznesowych pod warunkiem, że ich podjęcie było poprzedzone odpowiednim rozeznaniem. W praktyce sprowadza się to do konieczności poprzedzenia działań organów spółek kapitałowych uzyskaniem opinii i ekspertyz – wiedza ekspercka na dany temat pozwoli na uzyskanie narzędzia wyłączającego odpowiedzialność za powstałą szkodę, niezależnie od konsekwencji następstw podjętych decyzji.
Proponowaną zmianę trudno jest ocenić jednoznacznie. Nowa regulacja stwarza łatwy sposób na uniknięcie odpowiedzialności za powstałą szkodę oraz rodzi ryzyko tworzenia opinii i ekspertyz na zamówienie. Jednocześnie rodzi ryzyko ograniczonej ochrony właścicieli spółki, których managerowie będą oceniani – nie jak dotąd – przez pryzmat wyników, a starań i dobrych chęci przy podejmowaniu ryzykownych decyzji biznesowych.
Sławomir Wojciechowski
Radca prawny, certyfikowany księgowy, mediator. Absolwent studiów Executive MBA.
Specjalista z zakresu prawa spółek, prawa gospodarczego i procesów restrukturyzacyjnych.
Zawodowo zaangażowany w obsługę biznesu.
www.kancelaria-wojciechowski.pl
