30 czerwca 2022 r. oficjalnie zakończyły się negocjacje Umowy Partnerstwa pomiędzy Komisją Europejską a polskim rządem. Decyzja ta otworzyła drogę dla dalszych przygotowań i realizacji długo wyczekiwanej, kolejnej unijnej perspektywy finansowej w Polsce, przewidzianej na lata 2021-2027.
Umowa Partnerstwa, przygotowana przez Ministerstwo Funduszy i Polityki Regionalnej we współpracy z innymi resortami, jest najważniejszym dokumentem, określającym kompleksową strategię wykorzystania przez Polskę funduszy europejskich w najbliższych kilku latach. Dokument zachowuje spójność z krajowymi dokumentami strategicznymi, a wraz z programami krajowymi i regionalnymi stanowi ramy dla wdrażania polityki spójności w naszym kraju.
Polska wynegocjowała największy spośród wszystkich państw członkowskich UE budżet na lata 2021-2027 – blisko 76 mld euro. Oznacza to, że tyle środków przeznaczonych zostanie na realizację projektów we wszystkich programach w całym kraju do roku 2029, zgodnie z zasadą n+2.
Podobnie jak w okresie 2014-2020, również w nowej perspektywie finansowej ok. 60% środków trafi do programów realizowanych na poziomie krajowym, natomiast pozostałe 40% otrzymają programy regionalne, zarządzane przez marszałków województw.
Jakie programy będą realizowane? Przede wszystkim krajowe – jest ich osiem:
1. Fundusze Europejskie na Infrastrukturę,Klimat i Środowisko (FEnIKS), w ramach którego środki przeznaczone zostaną na inwestycje podnoszące bezpieczeństwo energetyczne Polski, rozwój odnawialnych źródeł eneregii, ochronę środowiska, oraz bezpieczny i ekologiczny transport, a także na rozwój ochrony zdrowia, rozwój kultury i ochronę dziedzictwa kulturowego.
2. Fundusze Europejskie dla Nowoczesnej Gospodarki (FENG), skierowany głównie do sektora biznesu oraz nauki, zakładający wsparcie projektów badawczo-rozwojowych, innowacyjnych podnoszących konkurencyjność gospodarki.
3. Fundusze Europejskie dla Rozwoju Społecznego (FERS) poprawiający sytuację
osób na zmieniającym się rynku pracy, wspierający rozwój edukacji i usług zdrowotnych, wspierający rodziców w opiece nad dziećmi oraz osoby ze szczególnymi potrzebami.
4. Fundusze Europejskie na Rozwój Cyfrowy (FERC) wspierający dostęp do ultraszybkiego internetu szerokopasmowego i rozwój e-usług, oraz wspierający wzmocnienie cyberbezpieczeństwa i podnoszenie kompetencji cyfrowych społeczeństwa.
5. Fundusze Europejskie dla Polski Wschodniej (FEPW) skierowany do 5 województw Polski Wschodniej: lubelskiego, podlaskiego, podkarpackiego, świętokrzyskiego i warmińsko-mazurskiego a także części mazowieckiego, koncentrujący się na wsparciu rozwoju biznesu, transportu, energetyki, turystyki oraz na ochronie środowiska.
6. Fundusze Europejskie na Pomoc Żywnościową (FEPŻ) ukierunkowany na
pomoc najuboższym i najbardziej potrzebującym.
7. Fundusze Europejskie dla Rybactwa (FER) wspierający wspólną politykę rybołówstwa, unijną politykę morską, zrównoważone rybołówstwo i ochronę żywych zasobów morza, zakładający inwestycje w bezpieczeństwo żywnościowe oraz czystość mórz i oceanów.
8. Fundusze Europejskie na Migracje, Granice i Bezpieczeństwo (FEMGB),
w którego skład wchodzą 3 programy: Fundusz Azylu, Migracji i Integracji (FAMI), Instrument Wsparcia Finansowego na rzecz Zarządzania Granicami i Polityki Wizowej w ramach Funduszu Zintegrowanego Zarządzania Granicami (IZGW) oraz Fundusz Bezpieczeństwa Wewnętrznego (FBW).
Poza programami krajowymi, podobnie jak i we wcześniejszych okresach programowania, każde z województw dysponowć będzie własnym programem finansującym inwestycje w regionie (16). Ze środków regionalnych wspierane będą przedsiębiorczość, dostęp do edukacji, ochrona zdrowia oraz kultura. Pomoc finansowa obejmie również infrastrukturę społeczną, środowisko, technologie cyfrowe, energetykę, a także transport.
W programie dla lubuskiego, czyli w Funduszach Europejskich dla Lubuskiego (FEL), zaplanowano budżet na poziomie 915 mln euro. Program został oficjalnie zatwierdzony przez Komisję Europejską w grudniu 2022 r., a niebawem uruchomione zostaną pierwsze konkursy – przewidziano je w drugim kwartale obecnego roku.
Równolegle z programami krajowymi i regionalnymi, realizowane będą programy Interreg (14). Pomoc w tych instrumentach koncentrować się będzie na wspieraniu międzynarodowych projektów w zakresie wymiany kulturowej, jak również służących rozwijaniu współpracy naukowej, biznesowej i samorządowej ponad granicami państw.
Obecnie w instytucjach zaangażowanych we wdrażanie nowej perspektywy finansowej nadal trwają intensywne prace mające na celu uruchamianie konkursów w poszczególnych programach. W niektórych już ogłoszono pierwsze nabory wniosków, w innych w dalszym ciągu przygotowywana jest dokumentacja i zasady.
Co już wiadomo? W których instrumentach przewidziano wsparcie dla firm? Gdzie szukać aktualnych informacji? Wskazówki w poniższym zestawieniu!
Agnieszka Poźniak
Zastępca Dyrektora ds. projektów
Informacje przygotowano na podstawie aktualnej wiedzy zawartej na stronach rządowych i samorządowej, dotyczących Programów oraz w Szczegółowych Opisach Priorytetów poszczególnych programów
