Codzienna praca w niektórych zakładach pracy wiąże się z kontaktem z hałasem,chemikaliami czy mikroorganizmami. Znaczący wpływ na warunki pracy i bezpieczeństwo zatrudnionych mają również czynniki organizacyjne, tj. nadmierne obciążenie fizyczne, niedostateczne oświetlenie czy zagrożenia mechaniczne wynikające z obsługi maszyn szczególnie niebezpiecznych. Czynniki te zwiększają ryzyko uszczerbku na zdrowiu i rozwinięcie się choroby zawodowej. Skąd wynika to zagrożenie i w których branżach jest ono największe?
W 2024 r. w woj. lubuskim badaniem warunków pracy objęto ok. 134 tys. pracowników w firmach (zatrudniających powyżej 9 osób), gdzie istnieje największe ryzyko zagrożeń dla zdrowia i bezpieczeństwa.Wśród nich 8 tys. osób pracowało w warunkach zagrożenia (o1,7%więcejniżw2023r.).
O skali zagrożeń informuje wskaźnik liczby osób pracujących w warunkach zagrożenia w przeliczeniu na 1000 zatrudnionych. W 2024 r. w lubuskim wyniósł on 60 (wobec 58 w 2023 r.), był niższy od średniej krajowej wynoszącej 64 i uplasował region na 9. miejscu w kraju. Na niekorzystne dla zdrowia warunki pracy najczęściej narażone są osoby pracujące w przetwórstwie przemysłowym oraz w dostawie wody; gospodarowaniu ściekami i odpadami; rekultywacji, gdzie w warunkach zagrożenia pracował średnio co dziesiąty zatrudniony. W pozostałych sekcjach gospodarki skala zagrożeń była zróżnicowana – od 8 osób na 1000 zatrudnionych w transporcie i gospodarce magazynowej po 46 osób na 1000 w rolnictwie, leśnictwie, łowiectwie i rybactwie. Wśród pracujących w warunkach zagrożenia dominują mężczyźni, co wynika głównie ze struktury zatrudnienia wg płci. Z ogółu zatrudnionych w takich warunkach kobiety stanowiły ok.20%(o2,2p.proc.więcejniżw2023r.).
W Lubuskiem od lat pracownicy najczęściej narażeni są na czynniki związane ze środowiskiem pracy, które w 2024 r. dotyczyły blisko 70% zatrudnionych w warunkach zagrożenia. Najczęściej występującym czynnikiem szkodliwym był hałas, a następnie mikroklimat i czynniki biologiczne. Choć udało się zlikwidować lub ograniczyć ok. 3 tys. takich zagrożeń (spadek o 14% w porównaniu z 2023 r.), w tym samym czasie ujawniono 1,6 tys. nowych – aż o 66% więcej niż rok wcześniej. Oznacza to, że mimo działań profilaktycznych, wciąż pojawiają się nowe wyzwania, które wymagają dalszej uwagi i monitorowania, aby utrzymać poprawę warunków pracy w regionie.
W 2024 r. w woj. lubuskim w wypadkach przy pracy poszkodowanych zostało blisko 1,6 tys. osób, tj. o 2% mniej niż rok wcześniej. Wśród wszystkich zgłoszonych zdarzeń 10 stanowiły wypadki ciężkie, a 2 śmiertelne. Podobnie jak przed rokiem, najwięcej wypadków miało miejsce w przetwórstwie przemysłowym, z kolei najmniej w informacji i komunikacji. Przyczyny pozostają podobne: uderzenia, kontakt z ostrym lub twardym przedmiotem oraz obciążenia fizyczne i psychiczne.
Istotnym narzędziem minimalizowania ryzyka pozostaje ocena ryzyka zawodowego. W 2024 r. objęto nią stanowiska, na których pracowało 51,4 tys. osób, głównie w przetwórstwie przemysłowym. Dzięki podjętym działaniom ryzyko zostało ograniczone lub wyeliminowane
na stanowiskach, gdzie zatrudnionych było 42,5 tys. osób. Najczęściej zastosowano środki ochrony indywidualnej, a także rozwiązania organizacyjne i techniczne.
Wyniki te pokazują, że konsekwentne działania w zakresie bezpieczeństwa pracy przynoszą realne efekty, a dalsze inwestycje w ochronę pracowników pozostają kluczowe dla poprawy warunków pracy w regionie.
Elwira Olczyk, Joanna Przybysz
Urząd Statystyczny w Zielonej Górze
